İNFLAMATUVAR HASTALIĞI OLANLARDA DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ TANISI EN İYİ NASIL KONUR?
KANITA DAYALI YANIT Serum ferritin düzeyi inflamasyonlu hastalarda demir eksikliği anemisi için en duyarlı ve en özgün başlangıç laboratuvar testidir. Serum ferritin düzeylerinin < 45 ng/dl olması kesin demir eksikliği anemisi tanısı koydurur; > 100 ng/dl düzeyler bu anemi olasılığını temelde dışlar (Öneri derecesi (ÖD): B, doğrulanmış ileriye dönük heterojen kohort çalışmalarının sistematik derlemesi).
Serum ferritin düzeyleri orta derecede (45-99 ng/dl) olan hastalarda, çözünür transfer-rin reseptör (sTfR) düzeyi ve sTfR-ferritin indeksi (sTfR’nin log ferritine oranı) yüksek derecede duyarlı ve seçicidir. sTfR-ferritin indeksinin > 1.5 olması, akut ya da kronik inflamas-yon bulunduğunda bile demir eksikliği anemisi tanısı koydurur (ÖD:B, yetersiz standart referans değerleri olan doğrulanmış ileriye dönük kohort çalışmalarının sistematik derlemesi).
■Kanıt Özeti Doğrulanmış, ileriye dönük 45 çalışmayı içeren 5^ araştırmanın (toplam 2579 hasta; 919 hastada inflamatuvar, karaciğer ya da neoplastik hastalık vardı) sistematik derlemesi, düşük serum ferritin düzeyinin inflamasyon bulunduğunda bile, demir eksikliği anemisi tanısı koymak için en duyarlı ve en seçici başlangıç testi olduğunu buldu.1 Çalışılan hastaların %80’den fazlasına kemik iliği aspirasyonu ile kesin tanı kondu.
Serum ferritin düzeyinin < 45 ng/dl olması tüm hastalarda demir eksikliği anemisi tanısı koydurur (Duyarlılık=%85; seçicilik=%92; pozitif olasılık oranı=ll), bununla birlikte, yazarlar inflamatuvar hastalığı olan hasta alt grubunda duyarlılığı ve seçiciliği hesaplamadı.
Serum ferritin düzeyi > 100 ng/dl olduğunda demir eksikliği anemisi olası değildir (Duyarlılık=%5.5; seçicilik=%29; negatif olasılık oranı=0.08).
Serum ferritin düzeylerinin 45-99 ng/dl arasında olması demir eksikliği anemisinin değerlendirilmesinde yararlı olmadı. İnflamatuvar, karaciğer ya da neoplastik hastalığı olan hastaların alt grup analizi, demir eksikliği anemisi tanısı koymak için serum ferritin ölçümlerinin ortalama hücre volümü, transferrin satürasyonu, eritrosit protoprfirini ve eritrosit volümü ölçümlerinden daha yararlı olduğunu gösterdi.1
Gerekirse sTfR-ferritin indeksi ile izleyin Eş zamanlı inflamasyonu olan hastalarda demir eksikliği anemisi tanısı koymak için sTfR-ferritin indeksi duyarlı ve seçici bir testtir (Serum ferritin düzeyleri 45 ila 99 ng/dl arasında olanlar dahil). Doğrulanmış ileriye dönük kohort çalışmasının (toplam 818 hasta; 678 hastada inflamatuvar hastalık vardı) sistematik derlemesi, demir eksikliği anemisi tanısı koymak için, sTfR düzeyleri ve sTfR-ferritin indeks (sTfR’nin log ferritine oranı) değerlerini kemik iliği biyopsisi ile karşılaştırdı.
Ortalama sTfR düzeyinin > 2.5 mg/L olması %68-97 duyarlılık ve %47-100 seçicilikle demir eksikliği anemisi tanısı koydurdu. Akut ve kronik inflamasyonu olan hastalarda, ortalama sTfR-ferri-tin indeksinin > 1.5 mg/L olması daha yüksek duyarlılık (°/o88-100) ve seçiciliğe (%93-100) sahipti. Popülasyonu-nun heterojen, örnek boyutunun küçük olması, tekniklerin ve sTfR düzeyleri için referans değerlerinin standart olmaması nedeniyle çalışmalar sınırlıydı.
■Öneriler ABD’deki büyük profesyonel kurumlar kronik inflamasyonlu hastalarda demir eksikliği tanısı koymak için öneri ya da klinik kılavuz yayımlamamıştır.
British Gastroenteroloji Kurumu serum ferritin düzeyinin <50 ng/dl olmasının demir eksikliği ile uyumlu olduğunu önermektedir, buna karşın klinik şartlarda sTfR incelemesini ümit veren, ama kanıtlanmamış şeklinde listelemektedir.
■Kaynaklar1.Guyatt GH, Oxman AD, Ali M, et al. Laboratory diagnosis of iron-deficiency anemia: an overview. J Gen Intern Med. 1992;7:145-153.
2.Koulaouzidis A, Said E, Cottier R, et al. Soluble transfer- rin recep-tors and iron deficiency, a step beyond ferritin. A systematic review. J Gastrointestin Liver Dis. 2009; 18: 345-352.
3.Goddard AF, James MW, Mclntyre AS, et al. Guidelines for the management of iron deficiency anaemia. British Society of Gastroenterology. 2005. Available at:
www.bsg.org.uk/images/ stories/docs/clinical/guidelines/sbn/iron_def.pdf. Accessed February 7, 2011.
Robert C. Oh, MD, MPH; Tracy Franzos, MD, MS
Department of Family Medicine, Tripler Army Medical Çenter, Honolulu
Cathy Montoya, MLS (AHIP)
Public Services Librarian, Houston Community College, Houston, Tex
YARDIMCI EDİTÖR Brian Crovvnover, MD
Nellis Air Force Base Family Medicine Residency, Nellis AFB, Nev
